Trots laat Frans van Stijn een verfijnd glazen schaakspel zien, een van de pronkstukken in zijn huis. Het is in de jaren ‘70 gemaakt door een glasblazer van Unilever. Het bedrijf had toen tien glasblazers in dienst voor het blazen van glazen kolven, spiralen en verbindingen voor het laboratorium. In hun pauze maakten ze mooie voorwerpen zoals het schaakspel. Frans: "Dat waren kunstenaars. Ik schaak er nog altijd mee, ik ben er zuinig op."
Vitamine
Als analyticus onderzocht hij bijvoorbeeld of er na drie maanden nog steeds vitamines in de margarine zaten. Frans: "Unilever had twee poten: voeding en wasmiddelen. Ik werkte op de afdeling analyse, voornamelijk aan voedingsmiddelen. Elke laborant had een specialisatie, de mijne was de HPLC-techniek. Met HPLC kan je bijvoorbeeld berekenen hoeveel vitamine E in olijfolie zit. Je injecteert aan de ene kant de olie in een apparaat dat alle stoffen van elkaar scheidt. Aan de andere kant komen die stoffen er een voor een uit. Een van de stoffen kan de vitamine zijn waarnaar je op zoek bent. Zo bereken je hoeveel van die stof in de oorspronkelijke olie zit."
Schadelijke stoffen
Je kunt berekenen wat in de olie zit, maar waarom zou je het willen? Omdat Unilever een gezond en schoon product wil verkopen met niet te veel en niet te weinig stoffen zoals vitamine A en D. Frans: "Met HPLC kun je dus de hoeveelheid vitamines in de olie bepalen maar ook het gehalte schadelijke stoffen. Fabrieken wisten dan hoe de olie gereinigd moest worden”.
Unilever was een fijne werkgever, een wereld op zich
Je kunt er nooit zomaar op rekenen dat olie helemaal schoon is, legt hij uit. "Olie kan altijd vervuild worden door het vervoer in tanks waar eerst iets anders in gezeten heeft. Oliën uit verschillende landen of streken kunnen bovendien heel anders vervuild zijn, bijvoorbeeld door de uitstoot van fabrieken of door uitlaatgassen."
Voortdurende verandering
Unilever was een fijne werkgever, een wereld op zich. Op het laboratorium was iedereen gedreven om zijn werk te doen. Dat was de sfeer. Het bedrijf veranderde voortdurend. Frans kwam er in 1967 in dienst, zijn vrouw Wendeline in 1974. Zij werkte op de afdeling Organische Synthese. Wendeline: "Er waren sportclubs en sporttoernooien, een autoclub, fitness, een grote bibliotheek, en we hadden onze eigen gratis leesmap." Frans: "In de pauze schaakte ik altijd. Op een dag kwam Wendeline langs en ze vond het nodig om een klap op het schaakbord te geven." Wendeline: "Ik vond het zo saai! Kennelijk vond je me toch wel leuk want de volgende dag bij de lift vroeg je me mee uit. In 1976 zijn we getrouwd. Hij heeft me niet ten huwelijk gevraagd, maar hij kwam naar me toe met de mededeling: 'We kunnen een huis van Unilever huren.' Dan moesten we wel trouwen."
Patent
De eerste paar jaar werkte Frans met voedingsmiddelen, daarna deed hij andere projecten. Frans: "Bijvoorbeeld toen Unilever vermoedde dat een concurrent ons patent gebruikte voor een wasmiddel. Ik heb onderzocht of die stof inderdaad in hun wasmiddel zat, en dat was zo. Een andere opdracht was om een langzame onderzoeksmethode te versnellen. Daar ben ik ongeveer drie jaar mee bezig geweest. Het resultaat was dat we de methode konden versnellen van vier tot vijf dagen naar twee uur. Daardoor kon het proces geautomatiseerd worden en draaide de apparatuur dag en nacht door."