Direct naar de inhoud

Perspectief

De haven van Vlaardingen was ooit een weiland met molens

In de huiskamer van Jan Anderson (88) valt op hoe groot zijn verzameling is. Schilderijen, boeken, keramiek en meubels staan verspreid in de oude boerderij.

(Uitsnede van) Gezicht op Galgkade Vlaardingen. Collectie Streekmuseum Jan Anderson
(Uitsnede van) Gezicht op Galgkade Vlaardingen. Collectie Streekmuseum Jan Anderson

In het aangrenzende museum, de voormalige stallen, komt de historie van Vlaardingen tot leven. Jan Anderson is niet alleen een verzamelaar. Hij wil vooral de geschiedenis met iedereen delen en doorgeven aan jongere generaties. Wat weet hij van de geschiedenis van Maaswijk-West en bekend staat als het voormalige Unileverterrein? Jan Anderson laat een schilderij zien uit de 19e eeuw voordat er havens en fabrieken stonden. Het toont rond 1870 een andere wereld met weilanden en boerderijen. Jan Anderson: “In heel Vlaardingen waren 130 boerderijen waar melk, boter en kaas werd gemaakt. Ook in het gebied langs de rivier.”

Stellingmolen de Vrijheid, die van rollen tabak snuiftabak maalde
Stellingmolen de Vrijheid, die van rollen tabak snuiftabak maalde

Molens langs de Nieuwe Maas

Op het schilderij zijn behalve weilanden ook verschillende molens te zien. Jan: “Er stonden vier windmolens langs de rivier. Drie op de Galgkade en een aan de Westhavenkade.”

De molens, een runmolen om de schors van eiken te malen voor het tanen van netten, een houtzaagmolen en een pelmolen, zijn omstreeks 1890 afgebroken. De 4e molen De Vrijheid, die van tabaksbladeren snuiftabak maakte, is afgebroken in 1925. Deze 18e eeuwse windmolens zijn een voorbode van de 20e eeuwse industrialisatie van het gebied.

Het land langs de rivier werd met de hand afgegraven en zo ontstond de Nieuwe Haven.

Uitgegraven weilanden

Weilanden, koeien en molens langs de rivier betekent dat de havens met menskracht zijn gegraven. Aan het einde van de 19e eeuw waren er nog geen graafmachines, maar ging alles met de schep. Jan zegt hierover: “Het aangeslibd land langs de rivier werd met de hand uitgegraven en zo ontstonden de havens als Nieuwe Haven en Koningin Wilhelmina Haven.

Het maken van de KW-haven in 1903 met rechts kalkovers
Het maken van de KW-haven in 1903 met rechts kalkovers

Galgkade

De naam Galgkade, dichtbij metrostation Vlaardingen Centrum, waar komt die naam eigenlijk vandaan? Jan Anderson: "De mensen die destijds door ophanging ter dood werden gebracht werden op het galgenveld langs de rivier de Maas tentoongesteld. De schepen die langs Vlaardingen zeilden zagen een lichaam aan de galg bungelen. Het moest voor de mensen een afschrikwekkend effect hebben."

Uitsnede (galg), kaart van B. van Berckenrode (1632)
Uitsnede (galg), kaart van B. van Berckenrode (1632)

De doodstraf is in Nederland In 1870 afgeschaft. De lugubere geschiedenis van deze plek leeft echter nog voort in de naam Galgkade. Wie meer over de geschiedenis van Vlaardingen te weten wil komen kan naar het Museum Jan Anderson.

Museum Jan Anderson

Open: iedere zaterdagmiddag en 1e zondag van de maand van 14.00-16.00 uur
Toegang: gratis
Adres: Kethelweg 50

www.jananderson.nl

Meer informatie?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van inspirerende verhalen, actuele ontwikkelingen in de Rivierzone en praktische informatie.

Inschrijven nieuwsbrief